Edward Ptaszyński "Leliwa"
Kapitan
Urodził się 27 września 1887 r. w Radomiu. Po ukończeniu miejscowego gimnazjum rosyjskiego wstąpił do Seminarium Duchownego w Sandomierzu. W 1910 skończył Seminarium Duchowne w Sandomierzu. Dalsze studia podjął na wydziale filozofii Uniwersytetu we Fryburgu w Szwajcarii. Stopień doktora filozofii uzyskał za rozprawę „Poglądy Staszica na wychowanie”. Po powrocie do kraju objął stanowisko prefekta najpierw w Skarżysku-Kamiennej a później w Kozienicach. W 1917 roku był członkiem Komitetu Założenia Szkoły Średniej w Kozienicach i jej pierwszym dyrektorem w latach 1917-1918. W okresie wojny polsko-bolszewickiej był proboszczem w Wolanowie. Gen. Józef Hallera z dniem 8 lipca 1920 powołał Obywatelski Komitet Obrony Państwa. Pełnomocnikiem Komitetu w gm. Wolanów mianowany został ks. Edward Ptaszyński. W roku 1927 zostaje przeniesiony do parafii Goryń, a stamtąd do Pionek gdzie był proboszczem w latach 1929 – 1932. W roku 1932 za opowiedzenie się po stronie robotników pionkowskiej Wytwórni Prochu został przeniesiony do Chotczy nad Wisłą, gdzie również pełnił urząd proboszcza.
W 1938, ks. Ptaszyński przeniesiony został na parafię w Ruskim Brodzie koło Przysuchy. Tu splotły się jego losy z losami majora Hubala. Pierwszy kontakt ks. Ptaszyńskiego z Oddziałem miał miejsce 12 listopada 1939 roku, podczas pobytu Oddziału w Długiej Brzezinie.Istnieje duże prawdopodobieństwo, że jego znajomość z rodziną Hubal - Dobrzańskich datuje się jeszcze z okresu wojny polsko-bolszewickiej, kiedy to ks. Ptaszyński był proboszczem w Wolanowie. W pobliskim Garnie miał swój majątek Piotr Dobrzański, stryj majora Hubala, bliski przyjaciel ojca Jacka Malczewskiego. W czasie okupacji majątkiem zarządzał jego syn Rudolf Dobrzański. Do Oddziału dołączył wraz ze swym kościelnym Władysławem Sikorą, „Świeciałą”, również zagrożonym aresztowaniem. Opuścił parafię na chwilę przed przybyciem Niemców i dotarł do Oddziału w Węgrzynie Małym ok. 6-7 kwietnia 1940 r. Ks. Ptaszyński zajął miejsce, ciężko chorego i pozostawionego w gajówce pod Adamowem, ks. Muchy. Towarzyszył mu już do końca, uczestnicząc w jego ostatniej walce w zagajniku „Zacinki” pod Anielinem, gdzie zginął major Hubal.
Po śmierci Hubala, nawiązał kontakt z ZWZ, ale stworzył niezależny od nikogo oddział partyzancki. Działał do 1943 roku, kiedy to 13 października zginął niedaleko gajówki Grabiny gajowego Józefa Wójcika. Przyczyn jego śmierci do dziś nie udało się ustalić. W pewnym okresie podejrzewano, że padł ofiarą bandyckiego napadu, lub zginął od kuli jednego z żołnierzy oddziału kałmuckiego stacjonującego niedaleko Brudzewic. Gestapo poszukiwało go do końca wojny. Po śmierci spoczął w mogile Aleksandra Łysianka poległego 17 wrześniu 1939 roku. Bracia ks. Ptaszyńskiego dokonali potajemnej ekshumacji 30 września 1947 roku i przewieźli ciało do Radomia, gdzie złożyli je w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Limanowskiego w kwaterze 3b.
Źródło:
1. J. Smolka, Edward Ptaszyński, [w:] Znani i nieznani ziemi radomskiej, praca zbiorowa pod red. xx, Radom, t 1, s. 264-267.
2. J. Smolka, Hubalowa legendo poleć w kraj, Radom 1989, s. 10.
3. S. Wilkowski, Śladami Hubalczyków, WTK nr. 38/1960, s. 6-7.
4. Cmentarz Rzymskokatolicki w Radomiu, praca zbiorowa pod red. A. Duda, Radom 1997 s. 119.
5. Obrona państwa w 1920 roku. Księga sprawozdawczo-pamiątkowa Generalnego Inspektoratu Armji Ochotniczej i Obywatelskich Komitetów Obrony Państwa, Warszawa 1925, s. 405.
6. Spis nauczycieli, praca zbiorowa pod red. Z. Zagórowskiego, Lwów-Warszawa 1924, s. 180.