Podczas postoju w gajówce Zychy, gajowego Jana Barana, w dniach 24 - 30 października 1939 r. mjr Dobrzański przystąpił do budowy organizacji konspiracyjnej, której nadał nazwę Okręg Bojowy Kielce. Myśl utworzenia Okręgu Bojowego Kielce towarzyszyła mu już od momentu podjęcia decyzji pozostania w kraju i nie przechodzenia za granicę. Swoje pomysły Hubal uzgadniał wraz z kpt. Kalenkiewiczem i por. Karpińskim, którzy również mieli swój wkład w opracowaniu założeń Okręgu Bojowego Kielce. Dokumenty przepisane zostały później na maszynie przez kpr. Wiktora Maruszewskiego, który pełnił w oddziale funkcję kancelisty.
W rozkazie z dnia 26 października 1939 roku czytamy: „Rozkazuję tworzyć ochotnicze oddziały Wojska Polskiego, jako nieprzerwany ciąg Armii Rzeczypospolitej. Nowozaciężni zostaną wcieleni do szeregów stojących od początku wojny na straży swego żołnierskiego honoru i obowiązku, które broni ani umundurowania nie rzuciły i nie ustając ani na chwilę w pełnieniu swej zaszczytnej służby wywalczą ostateczne zwycięstwo”. Do rozkazu dołączone były załączniki, wśród nich znajdowała się również rota przysięgi, której pełnego tekstu do dziś nie udało się ustalić. Skrócony tekst przysięgi zamieścił w swojej książce Tadeusz Wyrwa. „Rota przysięgi – zaciągu ochotniczego do oddziału Wojska Polskiego nie rozbrojonego w jesieni 1939 r. Przysięgam Bogu Wszechmogącemu w Trójcy Świętej Jedynemu walczyć dopóki tchu w piersiach o Polskę Wielką, Potężną i Sprawiedliwą... Rozumiejąc, że droga do tego wielkiego celu prowadzi przez ofiarę i karność jednostek, oddaję się dobrowolnie i bez zastrzeżeń pod rozkazy wojskowych władz przełożonych” (Zob. T. Wyrwa, W cieniu legendy mjr. „Hubala”, Londyn 1971, s. 86).
Kilka dni później opracowane zostały dokumenty: „Zarys organizacji” oraz „Uwagi w sprawie organizacji Okręgu Bojowego Kielce”, które dają pełniejszy obraz struktury Okręgu Bojowego Kielce. Z treści tych dokumentów można poznać poglądy mjr. Dobrzańskiego na przyczyny klęski kampanii wrześniowej. W zarysie organizacji Okręgu Bojowego Kielce czytamy: „Klęska wrześniowa nie jest załamaniem narodu, jest to jedynie klęska jego kierownictwa. Rozumieją to i czują masy ludu polskiego, który nie powołany na czas pod broń, w długotrwałej tułaczce po kraju poszukiwał ochotniczego przydziału do wojska. Rozumie to i czuje każdy żołnierz polski, który bił się znakomicie i ten, który nie z własnej winy do walki nie doszedł, a przeżył hańbę rzucenia broni i z goryczą w sercu powrócił do domu. Naród polski jest zdrowy i żąda odwetu. Nie przestał on walczyć i nie uległ najeźdźcy” (Archiwum Państwowe w Kielcach (dalej cyt. APK), Zbiory dotyczące mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala” 1939 – 1940).
Pomoc ludności miejscowej dla oddziału oraz duży napływ ochotników i chęć walki, były dla Hubala dostatecznymi powodami do zorganizowania Okręgu Bojowego Kielce. Dobrzański nie chciał również dopuścić do bezkarnego wywozu z kraju mężczyzn, surowców, żywności i innych dóbr, o czym również napisał w założeniach ideowych. Należy również zwrócić uwagę, iż Dobrzański już w momencie opracowywania dokumentów związanych z Okręgiem Bojowym Kielce brał pod uwagę represje nieprzyjaciela wobec ludności cywilnej i chciał za wszelką cenę ich uniknąć. W zarysie organizacji Okręgu Bojowego Kielce czytamy: „Do czasu, kiedy działania bojowe nie przybiorą formy otwartej walki, należy bardzo poważnie liczyć się z akcją odwetową nieprzyjaciela, od której mogłaby ucierpieć ludność cywilna. Należy za wszelką cenę dążyć do uniknięcia tego rodzaju następstw” (APK, Zbiory dotyczące mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala” 1939 – 1940).
Podstawową jednostką organizacyjną Okręgu Bojowego Kielce była „Kadrowa Drużyna Strzelecka” składająca się z dowódcy i 20 strzelców, która przeznaczona była do wykonywania zadań bojowych, jak również do rozwinięcia w jednostkę bojową wyższego szczebla. Sposób werbowania ochotników szczegółowo określała instrukcja, z której wynika, iż za dobór rekrutów odpowiedzialni byli dowódcy drużyn. Byli oni zobowiązani do przeprowadzenia rozmowy i wywiadu na temat nowo przyjętego. Najczęściej polegało to na zebraniu informacji od dwóch znanych już osób na temat przeszłości ochotnika, jego rodziny oraz sprawdzeniu dokumentów.
W swojej organizacji mjr Dobrzański przyjął system trójkowy. Trzy kadrowe drużyny tworzyły ośrodek bojowy, trzy ośrodki składały się na obwód bojowy, a trzy obwody na okręg bojowy. Przyjęty system podziału nie był ostateczny, zakładano bowiem, że liczba ośrodków jak i obwodów może ulec zmianie. W trakcie prac nad organizacją Okręgu Bojowego Kielce opracowano również skład dowództwa i sztabu oraz zakres czynności poszczególnych komórek organizacyjnych. Przewidywano, iż przy szefie sztabu znaleźć się powinien oficer operacyjny, dowódca łączności, oddział organizacyjny (zaciąg i sprawy personalne), oddział informacji i propagandy (wywiad, kontrwywiad, prasa) oraz kancelaria. W dokumencie „Uwagi w sprawie organizacji Okręgu Bojowego Kielce” w punkcie 5 czytamy: „Kwatermistrzostwo poza załatwianiem spraw bieżących Okręgu ma być zawiązkiem kwatermistrzowskim Wielkiej Jednostki”. Świadczy to o zamierzeniach mjr. Dobrzańskiego, który planował powołać pod broń dużą liczbę osób i utworzenie większej jednostki działającej na tyłach wroga. Z pewnością miało to nastąpić na wiosnę 1940 roku wraz z ofensywą aliantów na Zachodzie.
Należy zwrócić uwagę, iż w opracowanej strukturze Okręgu Bojowego Kielce nie uwzględniono oddziału wydzielonego, który w zamierzeniach mjr. Hubala stanowić miał kadrę dla sztabu i oddziałów okręgu bojowego w chwili, gdy zaistnieją sprzyjające okoliczności. Cała organizacja jak i Oddział Wydzielony WP były tworzone przez mjr. Henryka Dobrzańskiego z myślą o podjęciu działań na szeroką skalę w momencie rozpoczęcia ofensywy na Zachodzie, czego powszechnie spodziewano się wiosną 1940 roku. Swoją działalność mjr Dobrzański uważał za ciągłość walki zbrojnej prowadzonej od września 1939 roku, dlatego też powtarzał swoim żołnierzom „będziemy pomostem między wrześniem a wiosną”. Hubal wiążąc duże nadzieje z nadejściem wiosny, która miała przynieść możliwość podjęcia działania na szerszą skalę, był zdania, iż należy przeciwstawić się czynnie poczynaniom okupanta.
Dokumenty Okręgu Bojowego Kielce
